Monday, May 23, 2016

ثابت پاسال، بازرگان، صنعت‌گر و کارآفرین ایرانی و مؤسس اولين سازمان راديو تلويزيون ملي ايران و اولین کارخانه صنعتی مُبل ایران بود.

ثابت پاسال، بازرگان، صنعت‌گر و کارآفرین ایرانی و مؤسس اولين سازمان راديو تلويزيون ملي ايران و اولین کارخانه صنعتی مُبل ایران بود.

حبیب‌الله ثابت كه به ثابت‌پاسال معروف است*، بازرگان صنعت‌گر و کارآفرین ایرانی و از اعضای محفل روحانی ایران در دوران دودمان پهلوی است. حبیب‌الله ثابت با آوردن تکنولوژی‌‌های روز دنیا و گرفتن نمایندگی شرکت‌‌های خارجی در ایران، سرمایه عظیمی به هم زد. او مؤسس اولین سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران و اولین کارخانه صنعتی مُبل ایران بود.

___________________________________________________

* ثابت پاسال نام ائتلافی از نام ثابت و اول حروف فامیلی چند کارآفرین به اسامی: پناهی، امیل عبود، سافیان و لک است.

رادیو تلویزیون ملی ایران

محمدرضا پهلوی در بازدید از ایستگاه تلویزیونی حبیب ثابت در تهران. در تصویر هرمز ثابت، ناصر ذوالفقاری، علی مؤید ‌ثابتی، نعمت‌الله نصیری حضور دارند

آشنایی حبیب الله ثابت با تلویزیون به صورت کاملاً اتفاقی بود. پسرش ایرج پس از اتمام تحصیلا تش در راه بازگشت به ایران، یک کیت مدار بسته تلویزیون را برای پدرش آورد. ثابت از آنجایی که از دوستان نزدیک تاج‌الملوک آیرملو مادر محمد رضا پهلوی بود، برنامه ای شبانه در قصر مادر محمد رضا در سال ۱۹۵۹ ترتیب داد. در یک اتاق دوربینی نصب شد و در اتاق دیگر قصر تلویزیون قرار گرفت. حضار که برای اولین بار بود که تلویزیون را می‌دیدند، دختر کوچکی را بر روی پرده تلویزیون دیدند که آواز می‌خواند که این دختر کوچک همانگوگوش بود که بعد‌ها یکی از نامدارترین خوانندگان پاپ ایران گردید.

محمد رضا که در میان آن حضار در آن شب بود، به تلویزیون علاقه‌مند شد و از ثابت پرسید که آیا امکان آوردن این وسیله به ایران وجود دارد یا نه. ثابت که زمینه تجارتی نو برایش فراهم شده بود مشتاقانه قبول کرد. ثابت اولین فرستنده تلویزیونی ایران را در ۱۳۳۵ در آبادان و سپس در تهران تاسیس کرد. چند ماه طول نکشید که ساکنان تهران صاحب تلویزیون گردیدند. برنامه‌‌های تلویزیون آن زمان از فیلم‌‌های همچون، Untouchable, The Lone Ranger و فیلم‌های تیر انداز آمریکایی Annie Oakley تا مسابقات پرسش و پاسخ، برنامه‌‌های مذهبی و شو‌های موسیقی بود.

در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی، مخاطبان رادیو در ایران سیر صعودی شدیدی پیدا کرد. منوچهر اقبال سعی کرد امتیاز پخش را از او بخرد ولی به دلیل اختلافات مالی و دخالت دربار موفق نشد. محمد رضا پهلوی که به خوبی به قدرت سیاسی نهفته پشت تلویزیون واقف بود و مدرنیزه کردن ایران را در ذهن می‌پروراند تصمیم به بومی سازی تلویزیون گرفت. ثابت مجبور شد که در سال ۱۳۴۸ ایستگاه تلویزیونی اش را به دولت بفروشد.

http://behnazar.blogspot.com/2016/05/blog-post_23.html

Bahainews

حبیب الله ثابت پاسال؛ بازرگان و صنعت گر خوشنام ایرانی

نام آوران جامعه بهایی ایران و تاثیر آنها بر تاریخ معاصر ایران
برنامه نام آوران جامعه بهایی به شهروندان بهایی می پردازد که پیش و پس از انقلاب اسلامی به دلیل بهایی بودن دچار سانسور خبری شده اند به همین دلیل در این برنامه به شخصیت های تاثیرگذار بر تاریخ معاصر ایران پرداخته خواهد شد.
بسیاری از شهروندان بهایی پس از انقلاب که از افراد تاثیرگذار بر تاریخ معاصر ایران بودند به دلیل اعتقاد به دیانت بهایی اموال آنها مصادره و خود آنها مجبور به خروج از کشور و یا اعدام شده اند و به همین دلیل حکومت جمهوری اسلامی به تحریف و سانسور تاریخ معاصر ایران پرداخته و این افراد را در تاریخ کتبی و شفاهی پنهان نموده است و ما در برنامه نام آوران جامعه بهایی قصد داریم با معرفی این افراد، تاریخ گذشته و پس از انقلاب ایران را شفاف سازی نماییم.
برنامه این هفته ‫#‏حبیب_الله‬-ثابت یکی دیگر از شهروندان بهایی است که تلاش های بسیاری جهت رشد در صنعت و تجارت ایران انجام داد و اولین موسس ایستگاه تلویزیونی در ایران بود. این شهروند بهایی بنگاههای اقتصادی بسیاری ایجاد کرد و بیش از 10 هزار شهروند ایرانی را مشغول به کار کرد و در این راستا امکانات گسترده ای را در اختیار جامعه ایرانی پیش از انقلاب قرار داد که پس از انقلاب اموال ایشان مصادره شد.
بهایی نیوز هر هفته در روز دوشنبه ساعت ۱۹ به وقت ایران برنامه " نام آوران جامعه بهایی ایران و تاثیر آنها بر تاریخ معاصر ایران" را پخش می نماید.
مجموعه بهایی نیوز یک نهاد حقوق بشری مستقل است و تمامی فعالیت آن به صورت مستقل صورت می گیرد.
این برنامه توسط " لاله خانه باز" اجرا می شود.
( مجموعه خبری ‫#‏بهایی_نیوز‬ )
به ما در مجموعه خبری بهائي‌نیوز ( Bahainews ) بپیوندید.
برای دریافت ویدئو با کیفیت بالا این برنامه در کانال یوتیوب بهایی نیوز مراجعه کنید:
https://www.youtube.com/watch?v=jCrjYLABukU
به ما در تلگرام نیز بپیوندید تا مطالب بدون فیلتر را در اختیار داشته باشد.
https://telegram.me/bahainews
همچنین می توانید این ویدئو را در وبسایت بهایی نیوز مشاهده کنید

--------------------------------------------------------

حبیب‌الله ثابت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

حبیب‌الله ثابت

زادروز	۱۲۸۲ خورشیدی تهران
درگذشت	۱ اسفند ۱۳۶۸ لس آنجلس
محل زندگی	تهران، لس آنجلس
تحصیلات	دبیرستان
پیشه	بازرگان، صنعت‌گر و کارآفرین
برنامه(ها)ی تلویزیونی	سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران
لقب	ثابت پاسال
عضو هیئت	محفل روحانی ایران
دین	بهائیت

محمدرضا پهلوی به همراه حبیب الله ثابت

حبیب‌الله ثابت (۱۲۸۲ تهران - ۱ اسفند ۱۳۶۸ لس آنجلس) که به ثابت‌پاسال معروف است.^[۱] بازرگان، صنعت‌گر و کارآفرین ایرانی و از اعضای محفل روحانی ایران در دوران دودمان پهلوی است. حبیب‌الله ثابت با آوردن تکنولوژی‌‌های روز دنیا و گرفتن نمایندگی شرکت‌‌های خارجی در ایران، سرمایه عظیمی به هم زد. او مؤسس اولین سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران و اولین کارخانه صنعتی مُبل ایران بود.

زندگی شخصی

او در سال ۱۲۸۲ خورشیدی در تهران، در خانواده‌ای منتسب به بهائیت و اهل کاشان زاده شد. به نوشته اسکندر دلدم پدرش، عبدالله ثابت، در آغاز یهودی بود و بعداً بهائی شد.^[۳] او تحصیلات نداشت ولی یک تاجر پارچهٔ زیرک و سختکوش بود. مادرش، کشور ارجمند، از خانواده‌ای از پزشکان برجسته بود. گرچه خانواده از نظر مالی متوسط بود، پدرش این قدر توانایی داشت تا او و خواهرش را بهمدرسه بهایی تربیت بفرستد. حبیب از سن ۱۳ سالگی در مدرسه سن لویی تهران تحصیل کرد که عموما فرزندان اشراف در آن ثبت نام می کردند، از آنجا که وضع مالی وی از سایرین پایین‌تر بود با هماهنگی مدیران مدرسه و موافقت غلامحسین مصدق فرزند محمد مصدق قرار شد که وی به منزل مصدق رفته و درس‌هایشان را مرور کنند و در عوض مبلغ ۶۰ ریال به وی بپردازند.

حبیب ثابت توسط یکی از دوستانش با دختری در شهر رشت به نام بهاره باقروف آشنا شد و با وی ازدواج کرد. این ازدواج که در ابتدا وجه‌های منطقی و حساب شده داشت، مبدل به زندگی عاشقانه گردید و تا پایان عمر ثابت، به طول انجامید. او بیشترین زمانی که از همسرش جدا بود، سه شب بود که طی سفری به مسکو یکی از همراهان محمدرضا شاه پهلوی بود.

فعالیت ‌ها

آغاز کار و رونق گیری

وی تحصیلات ابتدایی خود را در مدارس تربیت و مدرسه سن لویی تهران انجام داد. ولی تحصیلات دبیرستانی را نیمه تمام ر‌ها کرد و در یک دکان دوچرخه سازی متعلق به محمد تقی تام از بهاییان تهران کار کرد و پس از چندی در سال ۱۲۹۸ مغازه دوچرخه سازی و تعمیر آنرا در خیابان شمیران مقابل خیابان دولت راه اندازی کرد.^[۴] در کنار محمد تقی تام (که معتقد است اولین خودرو را به ایران وارد کرده بود) رانندگی آموخت و توسط میرزا احمد راسخ قزوینی از سران بهاییان تهران که مشاور و سرپرست کلیه املاک آصف‌السلطنه (از رجال قاجار بود) با حقوق ماهی ۵۰ تومان به رانندگی وی استخدام شد. با توسعه کار، یک خودروی سواری فورد خرید و به نقل و انتقال مسافر از توپخانه به قلهک و سپس در مسیرهای خارج شهر پرداخت. وی سپس از بغداد به بیروت رفت و از آنجا به فلسطین و با سران بهایی از جمله شوقی دیدار کرد. وی با حمایت بیت‌العدل اعظم ایران، چند خودرو و کامیون خرید با استفاده از دایی خود که معاون وزیر پست و تلگراف بود موفق به اخذ امتیاز حمل مرسولات پستی شمال کشور شد که پیش از آن با الاغ انجام می گرفت.در سال‌های بعد، امتیاز مرسولات پستی شهرهای دیگری نیز به وی واگذار گردید. او با جمع آوری سرمایه از بهاییان به فروش ماشین آلات نجاری روی آورد و کارخانه‌‌های مبل ثابت را تاسیس کرد که نخستین اقدام برای صنعتی کردن نجاری در ایران بود.

در سال ۱۹۳۱، ثابت فعالیت‌های خود را در زمینه‌‌های متفاوتی گسترش داد. وی از کودکی به نجاری علاقه‌مند بود. رشد روز افزون تاسیسات اداری و شهر نشینی مردم، نیاز‌های مبرمی به اسباب و اثاثیه ایجاد می‌کرد. ثابت از اولین کار آفرینانی بود که زمینه سرمایه گذاری پر سودی را در این حیطه درک نمود. او کارخانه‌های تاسیس کرد که تولید لوازم خانگی و اداری می‌کرد. او ماشین آلات مورد نیاز را از آلمان خریداری نموده و در اوایل سال ۱۹۳۲ شروع به تولید نمود. سفارش‌های ساخت فراوانی از سوی وزارت خانه‌‌های کشور می‌گرفت و این به معنی موفقیت آمیز بودن فکرش بود.

با این وجود، شرکت وی به علت عدم پرداخت هزینه لوازم اداری از سوی وزارتخانه‌‌های کشور در آستانه ورشکستگی قرار گرفت. وقتی وی پول لوازم را از وزارت کشور مطالبه کرد بازداشت شد و سه ماه در زندان به سر برد. با این وجود پس از آزاد شدنش، رضاشاه مداخله کرد و با شرکت وی قرارداد انحصاری تامین تمام لوازم اداری قوه قضائیه و وزارت شهرداری آن زمان، منعقد گردید.

در جریان ساخت راه آهن ایران وی توانست قراردادهایی برای حمل و نقل مصالح با شرکت دانمارکی سازنده منعقد نماید.

در سال ۱۹۳۶ ثابت به فرانسه مسافرت کرد. او دو دستگاه کامیون در فرانسه خرید و پس از بازگشت به ایران، اولین شرکت حمل و نقل در ایران را با نام شرکت حمل و نقل ثابت تاسیس نمود. مدتی بعد از سوی دولت قراردادی پرسود با شرکت ثابت منعقد شد و طی آن حمل و نقل بخشی از پست ایران به این شرکت محول گردید. عموی ثابت که پیشتر در زمان جوانی ثابت به وی دوچرخه فروخته بود، حال به عنوان معاون وزیر پست در شرکت ثابت، قرار داد حمل و نقل و ارسال را با دولت امضا نمود.

ثابت طی مسافرت‌های اروپایی خود در راه بازگشت به ایران، با سیرک آشنا و شیفته آن شد و در آن زمینه تجارت پر سود دیگری دید. وی گروه سیرکی به ایران آورد و در طی این کار به مرد پولساز مشهور گردید.

جنگ جهانی دوم و ترک ایران

حبیب الله ثابت به همراه ریچارد نیکسون

حبیب ثابت در این زمان به خاطر سخت کوشی، نظم و فعالیت‌های تجاری متنوعی شهرت قابل توجهی به عنوان یک کارآفرین کسب کرده بود. حوادث سال ۱۳۲۰ شمسی/۱۹۴۱ میلادی که شوروی و انگلیس ایران را اشغال نموده و رضاشاه را عزل کردند و هرج و مرج در کشور به وجود آمد، زندگی وی را مانند خیلی از ایرانی‌های دیگر تحت تاثیر قرار داد.

ثابت تصمیم به ترک ایران گرفت و در ۷ نوامبر ۱۹۴۱ به همراه همسر و دو فرزندش ایران را به مقصد نیویورک ترک کرد و پس از آن به سمت شرق آسیا و فیلیپین و هاوایی رفت. در این مدت وی تمام تلاش خود را کرد که با محفل روحانی ایران ارتباط برقرار کند.

پس از بازگشت به نیویورک، اوضاع حاکم به علت جنگ جهانی، رکود اقتصادی شدیدی در قیمت املاک به وجود آورده بود. ثابت همیشه از راه دوستان و خانواده اش تبعیت می‌نمود و پدرش به وی توصیه کرده بود که همیشه با خریدن، سود به وجود می‌آید نه فروختن. وی دفتری در راکفلر سنتر و آپارتمانی در مناطق لوکس نشین نزدیک آن اجاره کرد و دوباره فعالیت خود را از سر گرفت. واردات و صادرات خط مشی عمده فعالیت وی بود. وی در زمینه فروش اجناس زیادی از قبیل فرش ایرانی تا جوراب زنانه نایلونی فعالیت می‌کرد.

وی برای گسترش کار همراه چهار نفر در تهران شرکتی تأسیس می کنند به نام «پاسال» که حروف اول آن‌ها است: پناهی، امیل عبود، سافیان، لک. چندی بعد شرکت پاسال در تهران و شرکت ثابت در نیویورک، شرکتی جدید در ایران به ثبت می رسانند به نام ثابت پاسال و از این به بعد حبیب اله ثابت نام این شرکت یعنی ثابت پاسال به شهرت می رسد. ثابت پاسال تا پایان جنگ جهانی دوم در آمریکا ماند و در اوایل دهه سی به ایران باز می گردد. در این ایام بود که شرکت معروف «ثابت پاسال» با دفتر‌های نمایندگی در تهران و نیویورک شروع به کار کرد.^[۷]

وی به هنگام جنگ جهانی دوم با سفر به آمریکا لباس‌های کهنه و دست دوم به ایران وارد کرد و از این راه سود فراوانی به دست آورد. او در اواخر ۱۳۲۰ با دعوتی که جامعه بهائیان ایران از او به عمل آورد چندین بار به ایران آمد و با شرکت امنای ایران که به این جامعه وابسته بود همکاری خود را آغاز کرد و به عنوان نماینده آنان به تجارت و گرفتن امتیاز نمایندگی از کارخانه‌‌های خارجی در ایران پرداخت. ثابت از اوایل دهه ۱۳۳۰ در ایران مستقر شد بعد از کودتای ۱۳۳۲ به عنوان نماینده تام الاختیار بهائیان دوره جدیدی از فعالیت‌های خود را آغاز کرد.

بازگشت به ایران و رشد

موفقیت اقتصادی ثابت در دوران جنگ جهانی دوم، وجهه وی را تا حد زیادی بالا برد. او با سخت کوشی اهدافش را ادامه می‌داد و موانع نمی‌توانستند وی را از هدفش بازدارند و برخورد‌های نامطلوب نیز در روحیه تاثیری نداشتند. به اعتقاد عباس میلانی، ثابت با جدیت و سخت کوشی فرصت‌‌های مناسب اقتصادی را بررسی کرده و آن‌ها را به درآمد‌های پرسود مبدل می‌کرد و غرق در کارش بود. با این حال به همسرش نیز توجه می کرد و زندگی خوبی را با وی داشت. در عین در سر پروراندن آرزو‌های بزرگ، نظم کاری و صرفه جویی را نیز مد نظر داشت و از کنار هیچ فرصت اقتصادی ولو کوچک، به سادگی عبور نمی‌کرد و هیچ کاری را کوچک نمی‌شمرد. ثابت در مخارج روزمره خود بسیار صرفه جویی می‌کرد. اما در عین حال همیشه آماده بود که ریسک‌‌های بزرگ اقتصادی کند. وی معتقد بود که درآمد بسیار، در گرو ریسک‌های بزرگ است.

اکثر منابع تصدیق می‌کنند که ثابت یک تاجر خارق العاده بود. وی جمع اضداد ویژگی‌‌هایی چون، انعطاف ناپذیری و در عین حال انعطاف پذیری و قدرت بود. وی قبلاً از بازگشتش به ایران در سال ۱۹۴۷، لیستی از شرکت‌های چند زبانه نیویورک و حومه تهیه کرد و با وجود سرمایه و تجربه کمی که داشت، با این شرکت‌ها تماس گرفت و از آنان درخواست کرد که نمایندگی محصولاتشان را در بازار ایران که ثابت آن را بازاری باز و جای گسترش می‌نامید، داده و به آن‌ها قراردادی بدون ریسک ۶ ماهه پیشنهاد کرد و به آنان قول داد که این کار، سود فراوانی برای این شرکت‌ها داشته باشد. این شرکت‌ها محصولات متنوعی از دارو تا لوازم خانگی تولید می‌کردند. بنابراین او با ۱۰۰ شرکت قرارداد تجاری بست مه این نشان دهنده جایگاه وی بود. او از روابط تجاری اش با برخی شرکت‌های بزرگ آمریکایی به عنوان یک دوستی زیبا یاد می‌کرد.

حبیب الله ثابت، جعفر شریف ‌امامی، طاهر ضیایی، حبیب اخوان در رستوران یک هتل

او به ویژه از ۱۳۳۲ به بعد، با خاندان پهلوی و شاه و شخصیت‌های مهم سیاسی ایران، از جمله عبدالکریم ایادی پزشک مخصوص دربار روابطی دوستانه داشت که به برای جمع‌آوری منابع مالی کمک کرد. او به دستور دربار از تسهیلات گسترده وزارت اقتصاد برخوردار شد. چند نخست وزیر از جمله حسین علاء، امیرعباس هویدا و جعفر شریف‌امامی دوست او بودند و در شرکت‌هایش دارای سهام بودند. او کمک‌های مالی مختلفی به شرکت‌ها و افراد مختلف می‌کرد و از جمله حامیان مالی اصلی جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایرانبود.

وی همچنین حمایت‌های مالی زیادی از دولت اسرائیل انجام داد. در جنگ شش‌روزه او وظیفه داشت کمک‌های بهاییان را جمع کند. به پاس کمک‌های او یکی از خیابان‌های تل آویو را به نام او تل حبیب نامگذاری کردند.

مجله Fortune در سال ۱۹۷۴، دارایی او، یک دهم کل دارایی ایران تخمین زده شد. این دارایی‌‌ها شامل بانک و ساختمان تا صنایع انرژی و دارو سازی بود. او در اکثر زمینه‌‌های تجاری و صنعتی آن زمان دستی داشت.^[۷] نیویورک تایمز او را مردی شیفتۀ عتیقه‌جاتمعرفی کرد که قادر است به شش زبان زنده دنیا صحبت کند.^[۸] او علاقه ای مفرط به جمع آوری اشیا قدیمی و سنگ یشم داشت. وی بعد‌ها گفت که در سال ۱۹۷۱ مبلغ ۴۴۰ هزار دلار بابت میزی که قبلاً متعلق به تزارینا (همسر تزار روسی) بوده، پرداخته‌است. او آن میز را در آپارتمانی در پاریس که با همسرش شریک بود قرار داد. ثابت در باره این میز گفته که بیش از هر چیز دیگری در دنیا برای من مفرح بوده‌است.

رادیو تلویزیون ملی ایران

آشنایی حبیب الله ثابت با تلویزیون به صورت کاملاً اتفاقی بود. پسرش ایرج پس از اتمام تحصیلاتش در راه بازگشت به ایران، یک کیت مدار بسته تلویزیون را برای پدرش آورد. ثابت از آنجایی که از دوستان نزدیک تاج‌الملوک آیرملو مادر محمد رضا پهلوی بود، برنامه ای شبانه در قصر مادر محمد رضا در سال ۱۹۵۹ ترتیب داد. در یک اتاق دوربینی نصب شد و در اتاق دیگر قصر تلویزیون قرار گرفت. حضار که برای اولین بار بود که تلویزیون را می‌دیدند، دختر کوچکی را بر روی پرده تلویزیون دیدند که آواز می‌خواند که این دختر کوچک همانگوگوش بود که بعد‌ها یکی از نامدارترین خوانندگان پاپ ایران گردید.

خروج از ایران

در اواسط دهه ۱۳۴۰ تعداد مخاطبان رادیو در ایران سیر صعودی شدیدی پیدا کرد. محمد رضا پهلوی که به خوبی به قدرت سیاسی نهفته پشت تلویزیون واقف بود و مدرنیزه کردن ایران را در ذهن می‌پروراند، تصمیم به بومی سازی تلویزیون گرفت. ثابت مجبور شد که ایستگاه تلویزیونی‌اش را به دولت بفروشد.

این اولین اقدام محمد رضا پهلوی در ایجاد تجارت آزاد بود. پس از آن نیز وی سیاست کاهش قیمت‌ها را در پیش گرفت که به عقیده عباس میلانی نتایج نامطلوب داشت. در پی آن، ثابت به اتهام گران فروشی در طرحی که دولت برای مقابله با گران فروشی در سال ۱۳۵۴ تحت تعقیب قرار گرفت. در این ایام به ثابت هشدار داده شد که در صورت عدم تبعیت از این سیاست، دستگیر خواهد شد. ثابت بیان داشت که دیگر ایران جایی برای افراد مسن نخواهد بود. وی بخش عمده ای از درامد خود را از ایران خارج کرده و کشور را ترک کرد. وی در سال ۱۳۵۵ از ایران مهاجرت و به همراه همسرش به خانه اش در پاریس که پر از لوازم عتیقه بود رفت و آخرین بخش زندگی اش که دوران آرامی بود را شروع کرد.

انقلاب ۱۳۵۷ و پس از آن

به همراه خانواده

در سال ۱۹۷۹ که قیام‌‌های انقلاب ایران شدت بیشتری گرفت، یکی از کارخانه‌‌های نوشابه سازی پپسی ثابت توسط گروهی از مردم به آتش کشیده شد. ثابت تصمیم گرفت که دیگر به ایران بازنگردد. سپس در پی انقلاب اسلامی ایران بازمانده اموال ثابت مصادره شد. در تیر ۱۳۵۸ طبق اموالش تحت قانون حفاظت از صنایع ایران قرار گرفت و کارخانه‌‌هایش ملی و بخشی از اموال او را به بنیاد مستضعفانسپرده شد. این در حالی بود خانواده او اموالش را نزد بانک‌ها گرو گذاشته و چند برابر آن را به صورت ارز خارج کرده بودند.^[۳] او بقیه عمرش را به مسافرت، جمع آوری اشیاء عتیقه و گذراندن اوقات با نوه‌‌هایش در آمریکا سپری نمود. او کارش را در همان دفتری که پنجاه سال قبل در راکفلر سنتر اجاره کرده بود ادامه داد و آن را مرکزی برای تجارت خانوادگی‌اش که روبه رشد بود قرار داد.^[۹] سرانجام در فوریه ۱۹۹۰ در مرکز درمانی سدارس ساینای لس آنجلس به دلیل نارسایی قلب درگذشت.^[۱۰]

عباس میلانی می‌نویسد که با وجود اینکه نظام جمهوری اسلامی ایران، اموال ثابت را مصادره نمود، اما وی روحیه خوشبینانه ای که باعث موفقیتش در کل زندگی شده بود را حفظ کرد. میلانی عوامل خوشبینی، تعصب مذهبی، نظم کاری و فراست را به عنوان عواملی می‌داند که ثابت را در زمره یکی از اصلی ترین کارآفرینان ایران قرار می‌دهد. میلانی به نقل قول‌هایی از ثابت اشاره می‌کند که می‌گوید: هم وطنان من، نباید دوری از وطن، باعث یاس و نا امیدی شما گردد.

دارایی‌‌ها

ثابت در دوره محمدرضا پهلوی بدل به یکی از بزرگ ترین سرمایه داران ایران شد و برخی او را بزرگ ترین سرمایه دار ایران (کسی که مالک ده درصد همه چیز ایران بود) می‌دانند.

برخی از شرکت‌هایی تحت تملک یا سهام او:

او همچنین دارای نمایندگی خودرو داج، چند نوع تلویزیون و یخچال، کارخانه‌‌های بزرگ لاستیک سازی گودریچ و چند کارخانه قند بود. ثابت دارای ۴۱ شرکت بازرگانی بود که حدود ده هزار نفر در آن‌ها مشغول به کار بودند.

کاخ ثابت در تهران: نوشتار اصلی: کاخ ثابت پاسال

کاخ ثابت در خیابان جردن، با مساحت تقریبی ۱۱ هزار متر، بزرگترین و گران‌ترین خانه در تمام شهر تهران است که معماری آن از روی شاتوی پتی تریانو در کاخ ورسای بنا شده بود . قبل از انقلاب پانزده میلیون دلار ارزش داشت. اما امروز ارزشی چند برابری دارد.

اگرچه ساخت بنا در سال ۱۳۴۰ به پایان رسید، اما با در نظر گرفتن جریان‌های رایج معماری در جهان و حتی در ایران دهه ۱۳۴۰، باید گفت این بنا به هیچ وجه فرزند زمان خود نیست . گفته می‌شود این خانه از روی اقامتگاه قرن هجدهمی مادام دو باری و بعدها ماری آنتوانت، قصر پتی تریانو (تریانوی کوچک) در کاخ ورسای ساخته شده که آنژ-ژاک گابریل آن را طراحی کرده است. اما در واقع شباهت‌های این دو بنا به همدیگر، مثل هر دو بنای نئوکلاسیک دیگر، شباهت‌ عام است؛ تعداد قابل توجهی تقلید مشهور از تریانو در آمریکا، برزیل و رومانی وجود دارد که شباهتشان به مراتب بیش‌تر است. اما نمای اصلی عمارت ثابت شباهتی انکارناپذیر به نمای جنوبی کاخ سفید دارد که یکی از مشهورترین بناهای نئوکلاسیک محسوب می‌شود.

او که از اعضای محفل روحانی ایران بود از ثروتش برای گسترش این دین در جهان بهره می‌برد. او املاک پیرامون حظیرةالقدس در تهران را خرید، اطراف زمین‌های مشرق‌الاذکار در لویزانتهران را دیوارکشی کرد و برای احداث محفل ملی بهائیان پاکستان، ساخت ایوان مقام اعلی در کوه کرمل، حظیرة القدس بهائیان در هندوستان، مشرق الاذکار در سانتیاگو شیلی و معابد بهائیان در مصر و استرالیا و اردن کمک‌های مالی زیادی کرد. او عضو باشگاه لاینز (اداره اطلاعات، امنیت و آزادی ملت) و روتاری بین‌الملل بود.

^{_______________________________________________________________________________}

کاخ ثابت پاسال

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کاخ ثابت پاسال که با عنوان "کاخ ورسای ایران یا "قصر سنگی هم شناخته می‌شود در آغاز متعلق به حبیب‌الله ثابت(معروف به ثابت پاسال) سرمایه‌دار نامور ایرانی در پیش از انقلاب بوده است که پس از انقلاب مصادره شد. این ساختمان به عنوان بزرگترین خانهٔ تهران در انتهای شمالی خیابان جردن در منطقه تجریش تهران جای گرفته است و معماری آن از روی الگوی معماری قصرپتی تریانو (تریانوی کوچک) در ورسای ساخته شده است. ثروت همیشه با سیاست رابطه‌ای تنگاتنگ پیدا می‌کند و به خاطر رابطه ثابت با دربار ایران، این خانه نقشی مهم در خاطرات سیاسی آدم‌های بسیاری، از قبل تا بعد از انقلاب بازی کرد.

آشنایی

خانه شناخته شده به کاخ ثابت پاسال متعلق به دوره محمدرضا شاه پهلوی با مساحت بیش از ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربع در کوچه ناهید در ابتدای بلوار آفریقا (جردن)، تقاطع خیابان حمیده طاهری و محمد روانپور جای گرفته است.^[۴] این خانه پیش از انقلاب، گران‌ترین و بزرگ‌ترین خانه شهر تهران بوده است به طوریکه ارزش آن در آن زمان ۱۵ میلیون دلار براورد شده بود. پیش از انقلاب از این عمارت باشکوه به عنوان «قصر سنگی» یاد می‌شد.^[۵]

معماری

اگرچه ساخت بنا در سال ۱۳۴۰ به پایان رسید، اما با در نظر گرفتن جریان‌های رایج معماری در جهان و حتی در ایران دهه ۱۳۴۰، باید گفت این بنا به هیچ وجه فرزند زمان خود نیست و هیچ تعلق خاطری به جنبش‌های معماری معاصر و حتی انبوه خانه‌های مدرن که در خیابان پهلوی سابق ساخته شده‌اند ندارد.

این عمارت استخری بزرگ دارد و یک جریان آب که مثل معماری سنتی ایران از زیر خانه رد می‌شود. یک تئاتر روباز کوچک در بخشی از باغ در نظر گرفته شده است. به موازات باغ و از ورودی سوارۀ خانه، یک پارکینگ بزرگ برای مهمانی‌های شبانه و پارک ماشین‌های مدعوین طراحی شده که نشان کمی از سلیقه دارد و به پارکینگ یک مرکز خرید می‌ماند. زیربنای خانه نزدیک به دو هزار متر مربع در دو طبقه اصلی و یک طبقه زیرزمین است.

گفته می‌شود این خانه از روی اقامتگاه قرن هجدهمی مادام دو باری و بعدها ماری آنتوانت، قصر پتی تریانو (تریانوی کوچک) در کاخ ورسای ساخته شده که آنژ-ژاک گابریل آن را طراحی کرده است. اما در واقع شباهت‌های این دو بنا به همدیگر، مثل هر دو بنای نئوکلاسیک دیگر، شباهت‌ عام است؛ تعداد قابل توجهی تقلید مشهور از تریانو در آمریکا، برزیل و رومانی وجود دارد که شباهتشان به مراتب بیش‌تر است. اما نمای اصلی عمارت ثابت شباهتی انکارناپذیر به نمای جنوبی کاخ سفید دارد که یکی از مشهورترین بناهای نئوکلاسیک محسوب می‌شود.

آذین‌های درونی این خانه کار شرکت فرانسوی "مزون ژانسِن" بود که از اواخر قرن نوزدهم برای اعیان و خانواده‌های سلطنتی طراحی می‌کرد و بزرگ‌ترین پروژه‌اش در ایران طراحی خیمه‌های جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران بود. ثابت از حدود ده سال پیش از ساخت این خانه با این شرکت (که در ۱۹۷۳ تعطیل شد) آشنایی داشت و حتی در ۱۹۵۰ از ژول لِلو که برای مزون ژانسن کار می‌کرد، خواست تا آپارتمانش را در نیویورک طراحی کند.

پرده‌های کاخ ثابت پاسال و درهای آن

بر اساس بقیه کارهای مزون ژانسن در آن دوره می‌شود حدس زد که داخل عمارت ثابت چه شکلی داشته: پرده‌های ضخیم و تیره (که از بلژیک آورده شده بودند) که از زیر سقف تا کف کشیده‌ شده‌اند. پنجره‌های نمای ساختمان این نظر را تأیید می‌کند. سقف با گچ‌کاری کلاسیک اما ساده و بدون ازدحام، دیوارها با کاغذ دیواری بدون طرح و رنگی که با پرده‌ها تناسب دارند، شومینه‌های بزرگ اما ساده با دورکاری سنگ مرمر و مجسمه‌های کلاسیک (با سنگ‌تراشی‌های روح الله میرزائی) و درهای چوبی سنگین که متعلق به یک قصر فرانسوی هستند با دور درهای با گچ‌کاری منقوش به طرح‌ گل‌.

پس از انقلاب

پس از انقلاب ۵۷، صادق خلخالی، کاخ ثابت پاسال را مصادره کرد. او در خاطراتش می‌نویسد:

«بعد از تابستان ۶۰ که دیگر کم‌کم‌کار رسیدگی به پرونده‌های وابستگان طاغوت کم شده بود، نزد امام رفتم و بعد از اینکه کمی از محاکمه اعضای گروه‌های سیاسی ضد انقلاب گفتم، از وضعیت فساد و مواد مخدر صحبت کردم و اینکه الان باید در این مورد هم انقلابی عمل کنیم. امام فرمودند بروید و مسئولیت این کار را به دست بگیرید. از جماران که بیرون آمدم یکراست رفتم به خلوت‌ترین خانه‌ای که سراغ داشتم؛ خانه‌ای بزرگ که قبلاً به ثابت پاسال تعلق داشت و از همان‌جا به دادستانی انقلاب زنگ زدم و گفتم بروید هر چه قاچاقچی مواد مخدر می‌شناسید دستگیر کنید. شب نشده بود که زیرزمین و انباری‌های خانه پر زندانی شده بود.»

گفته می‌شود این خانه پس ازانقلاب در اختیار برخی نهادهای امنیتی بوده است.

مدتی قاچاقچیان مواد مخدر را در آن بازداشت موقت و محاکمه کردند و اندکی بعد روسپیان زن نجات داده شده از شهر نو را در آن سامان دادند.

کوچ نشینان به کاخ راه پیدا کردند، اما نه به عنوان ساکنان، بلکه به عنوان زندانیان خانه‌ای اعیانی با دیوارهای بلند.

مدتی بعد اداره اطلاعات برای رسیدگی به امور کسانی که پاسپورتشان توقیف شده بود این خانه را در دست گرفت. حتی در این زمان نیز سرنوشت خانه با مفهوم حصر و محدودیتِ حرکت پیوند خورد.

وضعیت کنونی

اگر چه بنا به گفته‌های معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی ایران دستور توقف موقت عملیات در این خانه ارزشمند صادر شده است، اما به گفته معاون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران برای نگهداشت و حفاظت از کاخ ثابت پاسال و برای ثبت آن در فهرست آثار ملی کشور، نیاز است که گزارش کاملی از این بنا آماده شود، اما تاکنون کارشناس سازمان میراث فرهنگی به کاخ ثابت پاسال راه نیافته‌اند و از ورود آنها به ساختمان جلوگیری شده است.^[۳]در مقابل مدیر بافت‌های تاریخی شهرداری تهران با بیان این که شهرداری تهران اجازه صدور مجوز تخریب برای هیچ بافت تاریخی را ندارد، ادعا کرد صدور مجوز تخریب «کاخ ثابت پاسال» توسط سازمان میراث فرهنگی صادر شده است.

بر اساس برخی گزارش‌ها درختان این خانه بزرگ خشکانده شده و قرار است با تخریب آن یک برج مرتفع تجاری ساخته شود. در پاییز ۱۳۹۳ رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان در واکنش به خبر تخریب این بنا با ارسال نامه‌ای به وزیر راه و شهرسازی با اعتراض به تخریب این کاخ، گفت: «بی‌شک ساخت برجی ۹ طبقه با کاربری تجاری، بی‌توجهی به توصیه اکید بزرگان نظام مبنی بر حفظ هویت تهران است.»^[۸] در دی ماه ۱۳۹۳ محمد حقانی عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه شورای شهر به لحاظ قانونی دراین زمینه نمی‌تواند کاری کند، گفت « خاضعانه و برادرانه از شهردار تهران خواهش می کنم که مانع تخریب این ساختمان و تغییر کاربری آن به یک مجموعه تجاری شود، زیرا این ساختمان یک سرمایه فرهنگی و از جاذبه های گردشگرب شهر تهران است. »

^{____________________________________________________________________________________}

کاخ ثابت پاسال

ویلای ثابت پاسال در جردن بزرگترین و گرانترین خانه در تهران

به گزارش سرویس اقتصادی ممتاز نیوز، به گفته‌ یاشار سلطانی (سردبیر سایت خبری معماری نیوز که درباره‌ی این کاخ تحقیقاتی را انجام داده) کاخ «ثابت پاسال» که در دوره‌ی پهلوی ساخته شد و گفته می‌شود با دوران نخست‌وزیری هویدا هم‌رده است، به واسطه‌ وسعت ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربعی‌اش، «بزرگ‌ترین خانه تهران» لقب گرفته است؛ آن‌هم در یکی از گران‌ترین نقاط شهر تهران در خیابان جردن. معماری‌ این خانه از قصر «لو پتی تریانون» یکی از کاخ‌های جانبی ورسای در فرانسه کپی‌برداری شده و اشیای به کار رفته در آن بسیار ارزشمند است، به حدی که قبل از انقلاب اسلامی به روایتی این بنا حدود «۱۵ میلیون دلار» قیمت‌گذاری شد.

کاخ «ثابت‌ پاسال»
با این وجود هیچ‌کدام از کارشناسان و متولیان میراث فرهنگی از وجود این خانه اطلاع ندارند. به نظر می‌رسد گزارش‌های منتشر شده در دو روز گذشته تازه آن‌ها را متوجه حضور این خانه کرده است، خانه‌ای که هرچند پس از انقلاب بنابر اطلاعات درج شده در منابع تاریخی، اتفاقات تاریخی زیادی در آن رخ داده است، اما مشخص نیست که چرا در طول سال‌های گذشته این بنا را نشناخته‌اند.

در تماس‌های متعدد با تعدادی از کارشناسان قدیمی و کنونی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران داشت، آنها یا از وجود این خانه اطلاع داشتند اما نمی‌دانستند کجای تهران قرار دارد و چرا به عنوان یک بنای ارزشمند معرفی نشده و هنوز در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده است؟ یا این‌که اصلا نام این خانه را نشنیده بودند!

یاشار سلطانی درباره‌ی وضعیت کنونی این خانه گفت: با رای کمیسیون ماده‌ی پنج و براساس طرح تفضیلی شهر تهران که در سال ۱۳۸۶ تهیه شد، قرار است محدوده‌ی این بنای تاریخی از پهنه‌ی (M12) به پهنه‌ی (M11) تغییر یافته و به مجتمع ۹ طبقه با سه کاربری تجاری، اداری و مسکونی تبدیل شود.

البته نباید این قضیه را از ذهن دور داشت که مالک کنونی این زمین مالک چند برج ۲۶ طبقه‌ی در حال ساخت در خیابان آفریقاست و به همین دلیل امکان گرفتن مجوز مجتمع ۲۶ طبقه از کمیسیون ماده‌ی پنج، دور از ذهن نیست.

اما چرا هیچ‌کدام از کارشناسان میراث فرهنگی استان تهران از وجود این خانه بی‌اطلاع بودند؟ آن‌هم در حالی که بر اساس یکی از مصوبات کمیسیون شورای عالی معماری و شهرسازی در چند سال گذشته طرح شناسایی خانه‌های تاریخی تهران در دستور کار قرار گرفت و خانه‌های واجد ارزش به مالکان‌شان ابلاغ شد!

با این شرایط احتمال وجود خانه‌های تاریخی دیگر در سطح شهر تهران و شناسایی نشدن‌شان وجود دارد، اتفاقی که به راحتی منجر به مرگ این خانه‌های تاریخی به عنوان تک لکه‌های تاریخی سطح شهر تهران می‌شود.

از سوی دیگر با توجه به منابع تاریخی موجود درباره‌ این کاخ، در جلد سوم کتاب «معماران تباهی» در مورد این بنای ارزشمند آمده است: «خانه مشهور به کاخ ثابت پاسال در کوچه ناهید در ابتدای بلوار آفریقا واقع است. این خانه به مساحت بیش از یک هکتار «گران‌ترین و بزرگ‌ترین خانه شهر تهران» بوده است. معماری این خانه از قصر «لو پتی تریانون» در ورسای فرانسه الگو گرفته شده است. دکوراسیون این خانه را همان دکوراتوری انجام داده بود که مسئول تدارکات چادرهای سلطنتی در تخت جمشید بود. »

همچنین مرحوم آیت‌الله صادق خلخالی در کتاب خاطرات خود، درباره «کاخ ثابت پاسال» می‌نویسد: «بعد از تابستان ۶۰ که دیگر کم‌کم کار رسیدگی به پرونده‌های وابستگان طاغوت کم شده بود، نزد امام رفتم و بعد از اینکه کمی از محاکمه اعضای گروه‌های سیاسی ضدانقلاب گفتم، از وضعیت فساد و مواد مخدر صحبت کردم و اینکه الان باید در این مورد هم انقلابی عمل کنیم. امام فرمودند بروید و مسئولیت این کار را به دست بگیرید. از جماران که بیرون آمدم یک‌ راست رفتم به خلوت‌ترین خانه‌ای که سراغ داشتم؛ خانه‌ای بزرگ که قبلا برای «ثابت پاسال» بود و از همان جا به دادستانی انقلاب زنگ زدم و گفتم بروید هر چه قاچاقچی مواد مخدر می‌شناسید دستگیر کنید … شب نشده بود که زیرزمین و انباری‌های خانه پر زندانی شده بود.»/ایسنا/۱۱۰

_____________________________________________________________________

کاخ ثابت پاسال

ناگفته‌هایی از معماری کاخ پاسال/ هزینه میلیاردی برای ۲سال سکونت!

شناسهٔ خبر: 2501122 - چهارشنبه ۶ اسفند ۱۳۹۳ - ۰۸:۲۳

فرهنگ > میراث فرهنگی و گردشگری

کاخ پاسال تهران اگر چه از ظاهر شبیه به قصرهای فرانسه است ولی در تزئینات آن هنرهای ایرانی به کار برده شده به نحوی که منبت کار کاخ می‌گوید: ۱۲ سال طول کشید تا این کاخ توسط هنرمندان ایرانی ساخته شود.

به گزارش خبرنگار مهر، تنها خانه‌ تهران که در سال‌های پیش از انقلاب به سبک قصرهای ورسای فرانسه ساخته شد خانه‌ای است در خیابان جردن که بیش از یازده هزار متر مربع مساحت دارد.

بزرگی این خانه که تنها از روی برج سیاه روبه روی آن می‌شود حیاطش را دید، به حدی است که بسیاری از افراد آن را کاخ و یا بزرگترین خانه در تهران می‌نامند و از آنجا که پیش از انقلاب ساخته شده و در ساخت آن از مصالح گران قیمت بهره برده شده، اکنون این خانه را دارای شان ملی و یکی از خانه‌های تاریخی تهران می دانند. خانه‌ای که مالکیت آن در دست فردی به نام پاسال بود.

پاسال یک بهایی بود و بسیاری از افراد، این خانه را متعلق به حسین ثابت پاسال واردکننده تلویزیون ملی ایران می‌دانند. شکل و شمایل این خانه برای هیچ کسی جز افرادی که زمانی در آن کار کرده‌اند و یا مالک فعلی آن بر کسی روشن نیست چون مالک فعلی آنقدر ثروتمند است که به کسی اجازه نمی‌دهد واردش شود. او قصد دارد تا در اولین فرصت این خانه را تخریب و به جایش یک برج تجاری بسازد ولی غوغای رسانه ای تاکنون توانسته جلوی کار او را بگیرد.

مخالفت با تصمیم این مالک مدتی است که نقل محافل شده در این میان تنها کسی که خوب یادش است چه اتفاقاتی هنگام ساخت خانه افتاد و چقدر از هنر ایرانی در تزئین آن استفاده شده، فردی به نام محمدطاهر ساریخانی است که وقتی ۲۵ سالش بود به عنوان کارگر منبت کار وارد قصر سفید پاسال شد.

هر اتاق کاخ یک کارگاه بود

ساریخانی حالا و پس از سال‌ها در گفتگو با خبرنگار مهر با مرور خاطراتش می گوید: همه فکر می‌کنند این قصر متعلق به حسین ثابت پاسال بوده در صورتی که مالک ایرج ثابت پسر حسین است. کارهای منبت کاری و گچ بری این قصر را به افراد سرشناس می سپردند. اکبر میقانی هم ظریف کاری انجام می داد استاد من و هاشم عسگری و چند نفر دیگر بود.

وی ادامه می‌دهد: شنیدیم سفارش منبت کاری یک خانه را در جردن گرفته است. رفتیم کمکش کنیم. هر روز ساعت ۷ صبح چهار فولوکس واگن پر از کارگر وارد ساختمان در حال تکمیل می‌شد. هر کدام از اتاق‌ها یک کارگاه بود برای خودش. نه اینکه فکر کنید کارگاهی با چند دستگاه معمولی که چند کارگر کار می‌کند. نه! می شد گفت یک کارخانه بود. تجهیزات و وسایل موجود هر کدامشان مثل یک کارخانه مجهز بود. یک سال هر روز آنجا کار می‌کردیم. حتی برج سیاه رنگی که شما می توانید واردش شوید و از طبقات بالایی آن عکس حیاطش را بگیرید، آن زمان کارگاه سنگ کاران و سنگ تراشان بود. اینجا کارگاه نجاری هم داشت.

ساریخانی هنرمند ۶۷ ساله ملایری است که در قلهک مبل سازی دارد. پدر او هم در کاخ سعداباد هم باغبان و هم راننده. کارهایی که ساریخانی انجام داده به حدی فاخر بوده که هنوز هم همان مبل‌ها را از خانه شخصیت‌ها و نامداران به مغازه او می‌آورند تا بازسازی و یا تعمیر کند مانند مبلی که برای سفیر یونسکو ساخته بود. او نه تنها در کارنامه کاریش، منبت کاری در کاخ پاسال را دارد بلکه در ساختمان ارباب هرمز که اکنون مرکز استراتژیک ایران شده نیز کار کرده آن هم به سبک تخت جمشید.

نمونه کارهایی از خانه اعلمی و نماینده یونسکو نیز به دستش رسیده و انجام داده. او حتی در ساختمان فرم که اکنون محل استانداری تهران است نیز ردپایی از هنرش را باقی گذاشته است. او می‌گوید: آن زمان شاید فقط ده منبت کار سرشناس بود و فقط برای تزئین در و دیوار و مبلمان از منبت کار استفاده می کردند. به همین دلیل وقتی وارد خانه شدیم روی چوب کار کردیم. طرح هایی را پیاده می‌کردیم که همگی از فرانسه می‌آمد. می گفتند طرح‌ها برگرفته از کاخ های فرانسوی هاست. هنوز چند تا از نقشه آن طرح ها را برای یادگاری نگه داشتم. تا زیر سقف قاب سازی با چوب انجام شده است.

روزی ۵۰ هزارتومان حقوق می‌گرفتم!

یادم هست که زیر سقف بیرونی کاخ را از ورق مسی پوشاندند ورق‌های سرب هم لابه لای سنگ‌ها کار گذاشته می‌شد تا این ساختمان ضدزلزله باشد. همه طرح‌ها اگر چه از فرانسه می‌آمد اما همگی توسط هنرمندان ایرانی در همین کاخ اجرا شد. آن زمان روزی ۵۰ تومان حقوق می‌گرفتم. پنجشنبه و جمعه‌ها ایرج و پدرش می‌آمدند و به کارگرها سر می زدند و از روند کار مطلع می شدند.

ساریخانی به یاد دارد که دور تا دور اتاق خواب ایرج پاسال، کمد کار شده بود. وسط اتاق هم، سنگی بزرگ قرار داشت که از ۳۸۰ تکه سنگ رنگی با نقشی شبیه به گل وسط قالی تشکیل می‌شد تمام اتاق‌ها و حتی چارچوب درها با دست منبت کاری شد. ما تنها نبودیم. گچ کارها و سنگ کارها هم نقش و طرحی به جا گذاشتند.

مختصات ویژه یک کاخی که تنها دو سال ساکن داشت!

حیاط خانه پاسال آنقدر بزرگ است که در گوشه‌ای از حیاط، آلاچیق و وسط آن استخر کار شده است ساریخانی می‌گوید: یک سالن پذیرایی زیرزمین در حال ساخت بود که می خواستند دیوار حایل بین این سالن و استخر را با شیشه کار کنند. ما کارمان تمام شد و رفتیم. نمی دانم آن دیوار شیشه ای ساخته شده یا نه. فقط می دانم این همه هزینه در کاخ پاسال به مدت ۱۲ سال انجام شد ۱۲ سال همه با هم کاخ را ساختند. ولی ایرج و زن و بچه هایش فقط ۲ سال در آن زندگی کردند و پس از انقلاب اسلامی از ایران فرار کردند.

وی ادامه داد: حتی یادم هست که فردی به نام معمار آتشی یک شومینه با چوب ساخت که فقط بابت آن ۶۰۰ هزار تومان دستمزد گرفت. این کاخ سینمای جداگانه و پارکینگ ماشین دارد. حتی وسعت آن بیشتر بود. باغ کاخ و چنارهایش الان به شهرک میثاق تبدیل شده و به جایش خانه ساخته اند.

او بخشی از طرح‌های منبت به کار رفته روی چوب در و دیوار کاخ را نشان می‌دهد و می‌گوید: فردی به نام مستر شما پیرمردی ۶۵ ساله از فرانسه به کاخ آمد که به همه کارهای تزئینات داخلی ساختمان مشرف و مسلط بود. گچ کاری، منبت کاری و معماری هم می‌دانست. هر کجا مشکلی پیش می‌آمد مستر شما کارها را به راحتی انجام می‌داد.

پاسال موزه‌ای از هنر معاصر ایران است

در این کاخ ستون‌هایی کار گذاشته شد که کار سنگ تراشان بود. سنگ ها را دایره‌وار می‌بریدند و با تیشه نقش می‌دادند و با چرثقیل روی ستون قرار می دادند. آن زمان می گفتند اگر خانه ۷۰ متری ۷۰ هزار تومان قیمت دارد هر ستون این کاخ ۷۰ هزار تومان است. چون سنگ نمای به کار رفته در آن هم ارزش هنری داشت. "

آنطور که ساریخانی از شرایط موجود در زمان انقلاب برای ساخت و تزئینات داخلی این قصر تعریف می‌کند، مصالح و تزئینات بکار گرفته شده در کاخ پاسال هنر دست هنرمندان صنایع دستی است که به تنهایی آن را واجد ارزش هنری اعلام می کند مگر انکه صاحبان این قصر در سالهای اخیر این الحاقات و یا تزئینات را به تاراج برده باشند.

ساریخانی معتقد است که می شود این کاخ را موزه‌ای از هنر ایرانی و معاصر دانست. او می گوید: وقتی شنیدم می خواهند اینجا را خراب کنند خیلی دلم سوخت. ما منبت کاری های این کاخ را روی چوب بلوط که چوب سرسختی است انجام دادیم. هنرهای به کار رفته در آن کم نیست. میلیاردها تومان هزینه برایش شده، حیف است که خراب شود.

^{*******************************************************************}

کاخ ثابت پاسال

(تصاویر) کاخ‌سفید تهران در آستانه تخریب

کد خبر: ۲۱۵۶۱۷

۱۱ آذر ۱۳۹۳ - ۰۹:۵۵

فرارو- خانه تاریخی شبیه به کاخ سفید امریکا موسوم به «قصر سنگی» در تهران قرار است به زودی تخریب و سپس به برجی 9 طبقه و با کاربری تجاری، اداری و مسکونی تبدیل شود.

خانه تاریخی «کاخ ثابت پاسال» معروف به «قصر سنگی» با وسعت 11 هزار و 543 متر مربع یعنی بیش از یک هکتار، در یکی از گران‌ترین نقاط شهر یعنی خیابان جردن (آفریقا) به عنوان بزرگترین خانه تاریخی تهران شناخته می شود.

معماری «کاخ ثابت پاسال» که بی شباهت به کاخ سفید امریکا نیست از قصر «لو پتی تریانون» یکی از کاخ‌های جانبی ورسای در فرانسه کپی‌برداری شده است و اشیای به کار رفته در آن بسیار ارزشمند بوده که قبل از انقلاب به روایتی حدود «15 میلیون دلار» قیمت‌گذاری شده بود.

گفته می شود دکوراسیون این خانه را همان دکوراتوری انجام داده بود که مسئول تدارکات چادرهای سلطنتی در تخت جمشید بود و پرده‌های این خانه را از بلژیک آورده و درهای آن متعلق به یک قصر فرانسوی بود. دستگیره‌ها را هم از روی یک مدل مربوط به صد سال پیش و به صورت اختصاصی برای خانه ثابت ساخته بودند.

این کاخ پس از انقلاب این کاخ صاحبان متعددی به خود دید و عموما تردد در آن با کاربری «خاص اداری» صورت می‌گرفت. همسایگانی که منازلشان مشرف به این کاخ است، از بی توجهی و عدم رسیدگی ساکنان آن طی 2 سال اخیر و خشک شدن سریع درختان آن علی‌الخصوص درختان کاج می‌گویند. بخش عمده فضای سبز و درختان این خانه یک هکتاری در سال‌های اخیر خشک شده و از بین رفته است.

این کاخ در آستانه تخریب قرار دارد و قرار است گودبرداری عظیمی در این خانه تاریخی برای ساخت یک مجتمع عظیم تجاری توسط یکی از سرمایه‌داران بزرگ تهران آغاز شود.

کاربری این کاخ در طرح تفصیلی جدید شهر تهران به پهنه کلان (M) و پهنه (M11) یعنی مختلط تجاری، اداری و خدمات مسکونی تغییر یافته و قرار است برجی 9 طبقه و با تراکم ساختمانی 440 درصد و حداقل ضریب سکونت 50 درصد به جای آن ساخته شود. عکس های حسین ظهروند عکاس تسنیم از این کاخ را در زیر می بینید.